Okoń (Perca fluviatilis)
Charakterystyka i rozpoznanie
Okoń (Perca fluviatilis) to powszechnie występująca ryba drapieżna z rodziny okoniowatych (Percidae). Charakteryzuje się ciałem o zmiennym stopniu wygrzbiecenia, zależnym od warunków troficznych środowiska. Ciało okonia pokryte jest małymi, ostrymi łuskami, zachodzącymi dachówkowato na siebie. Posiada duży, przedni otwór gębowy, którego tylna krawędź szczęki sięga aż do oka. Ubarwienie grzbietu waha się od ciemnoszarego do oliwkowo-zielonkawego, boki są zazwyczaj jaśniejsze, a brzuch przyjmuje czerwonawy odcień ze srebrzystym połyskiem. Na bokach i grzbiecie widoczne są charakterystyczne, poprzeczne ciemne smugi, w liczbie od pięciu do dziewięciu. Ubarwienie okonia może zmieniać się w zależności od miejsca przebywania – osobniki żyjące w płytkich, dobrze naświetlonych wodach są jaskrawiej ubarwione niż te z głębokich wód. Okoń osiąga długość od 25 do 30 cm, maksymalnie nieco ponad 50 cm, i masę około 2 kg, choć rekord Polski wynosi 50 cm i 2,69 kg. Średni wiek okonia to około 6 lat, choć większe okazy o wadze jednego kilograma mogą mieć około 10 lat.
Występowanie i siedlisko
Okoń jest szeroko rozpowszechniony w polskich wodach i innych krajach Europy. Występuje przede wszystkim w stawach, wyrobiskach, rzekach (górskich, średnich nizinnych, wielkich nizinnych), jeziorach, zbiornikach zaporowych i starorzeczach. Można go również spotkać w lekko słonawych, płytkich wodach przybrzeżnych Bałtyku. Okoń jest rybą wędrowną, czasami gromadzącą się w duże ławice. W Bałtyku pojawia się po tarle i odpływa przed zimą. Jest to gatunek pelagiczny, bytujący w otwartym morzu.
Dieta
Okoń jest rybą drapieżną. Jego dieta zmienia się wraz z wiekiem. Młody narybek odżywia się przede wszystkim planktonem i larwami owadów. Kiedy nieco podrośnie, jego celem stają się mniejsze bezkręgowce. Dorosłe okonie żywią się głównie skorupiakami, takimi jak Calanoida Eudiaptomus gracilis, oraz innymi rybami, np. płociami. Nie gardzą również pożywieniem w postaci własnego gatunku (kanibalizm). Żeruje głównie o wschodzie i zachodzie słońca, choć nie unika innych pór dnia.
Tarło
Okoń przystępuje do tarła w okresie między kwietniem a majem. Jeśli warunki są niesprzyjające, okres tarła może przedłużyć się nawet do lipca. Cały proces odbywa się głównie nocą. Samica okonia jest zdolna złożyć nawet 20 000 ziarenek ikry. Ikra przylepia się praktycznie do wszystkiego: od kamieni, po gałęzie czy wszelkiego rodzaju rośliny wodne. Ważne jest, aby w okresie tarła unikać intensywnych połowów, aby nie wytrzebić populacji okoni.
Zalecane przynęty
Okoń reaguje na szeroki wachlarz przynęt, zarówno naturalnych, jak i sztucznych. Do naturalnych należą czerwone robaki, rosówki, martwe rybki oraz żywe ryby. Wśród sztucznych przynęt bardzo skuteczne są rippery, twistery, paprochy, woblery, obrotówki i błystki. Wędkarze często dobierają przynęty na okonia względem swoich oczekiwań lub panujących na łowisku warunków. Koguty i cykady są dostępne w wielu odmianach kolorystycznych i wagowych.
Metody połowu
Najlepsze efekty w połowie okonia daje łowienie na spinning, zarówno z łodzi, jak i z brzegu. Spinning jest techniką, która zyskuje coraz większą popularność, zwłaszcza na szczupaki i okonie. Pozwala na dynamiczne poszukiwanie ryb i dostosowywanie się do zmieniających się warunków w wodzie. Ponadto, okonie można łowić metodą gruntową lub spławikową.
- Zestaw spinningowy – Wędzisko do 10 gram wyrzutu, o długości od 210 do 270 cm, z żyłką 0,16 mm lub 0,18 mm.
- Zestaw gruntowy – Wędka gruntowa (może być feeder), żyłka główna 0,25 mm, haczyk numer 10 oraz ciężarek bez podajnika zanętowego.
- Zestaw spławikowy – Bardzo podobny do gruntowego, ze spławikiem 5 gram. Z reguły przy połowie okoni nie stosuje się zanęt.
Gdzie i kiedy łowić
Okonie występują w stawach, wyrobiskach, rzekach (górskich, średnich nizinnych, wielkich nizinnych), lekko słonawych, płytkich wodach Bałtyku, jeziorach, zbiornikach zaporowych i starorzeczach. Dobrze żerują jesienią przez cały dzień, także w godzinach popołudniowych i wieczornych. Lubią dni wietrzne. Okonia można łowić niemal przez cały rok i przez całą dobę, od wiosny, przez lato, jesień i zimę. Sezon na okonie trwa praktycznie przez cały rok, a okres ochronny w przypadku tego gatunku nie występuje. Należy jednak mieć na uwadze okres tarła (okolice kwietnia i maja), w tym czasie lepiej zapolować na inne gatunki, aby uniknąć wytrzebienia okoni.
Ciekawostki
Okoń jest rybą powszechnie występującą i cenioną przez wędkarzy. Jego zdolność do zmiany ubarwienia w zależności od głębokości i naświetlenia wody jest fascynującą adaptacją.
